Pasaden asteburuan Ondarearen Europako Jardunaldiak 2020 ospatu dira ‘Kontaiguzu Ondarea' lelopean. Eta artxiboak, Oñatiko Turismo Bulegoarekin batera, 'Sancti Spiritus, Euskal Herriko Lehen Unibertsitatea' bisita gidatua antolatu du.
Bisita hauetan Sancti Spiritus Unibertsitatearen eraikina eta artxiboa bisitatu dira. Kolegioak sortutako dokumentuak eta liburutegiko ale batzuk erakutsi dira. Azkenik, artxiboaren bisita gidatua egin da, liburutegiaren funts bibliografikoa dagoen gordailua erakutsiz.
Erakusketaren helburua izan da hauxe aditzera ematea: nola sortu zen, zein unibertsitate mota izan zen, nola funtzionatu zuen urteetan zehar eta nolakoa izan zen ikastetxearen eguneroko bizitza. Ondare dokumental eta monumentala mantentzen duen unibertsitate bakarretakoa da Oñatikoa.
Notario-funtsetatik datozen dokumentuei buruzko 13.637 erregistro deskribatzaile berri ditu Gipuzkoako Artxiboen Atariak. Oraingoan, kostaldeko herrien protokoloen aurkibideen hustuketa masiboa izan dugu abiapuntutzat.
COVID-19ren harira Artxiboko langile batzuk telelanaren modalitatean egindako lanaren emaitza da. Artxiboa egoera berri horretara egokitu da, protokolo-indizeen aldez aurreko digitalizaziotik abiatuta. Telelanaren bidez, 13.637 erregistro mekanizatu dira eta protokoloen aurkibideen hitzez hitzeko edukiak jaso dira. Hauek dira hustutako udalerriak:
COVID-19ren harira Artxiboa itxita egon den garaiko lanaren emaitza da. Artxiboa egoera berri horretara egokitu egin da protokolo-indizeen aldez aurreko digitalizaziotik abiatuta. Telelanaren bidez, 10.690 erregistro mekanizatu dira, eta protokoloen aurkibideen hitzez-hitzeko edukia jaso dira. Hauek dira hustutako udalerriak:
Bigarren Errepublikaren urteurrena dela eta, gogora ekar dezakegu nahiko berriak direla hainbat lorpen, hala nola emakumeen botoa; izan ere, 1933. urtean bozkatu ahal izan zuten lehen aldiz emakume gipuzkoarrek. Hala, bada, Estatistikako Gipuzkoako Probintzia Ordezkaritzak (INE) ekoitzitako dokumentu historikoen deskribapenak Internet bidez kontsultagai jartzeari esker, eta zehazki, 1934. urteko hautesle erroldaren digitalizazioari eta zabalkundeari esker, ezagutu ditzakegu 1933. urtean, aurrenekoz, eta 1936. urtean, berriro, botoa eman zuten lehen boto emaile horien izenak eta bizilekuak. Banan-banan eta udalerriz udalerri aurki ditzakegu gure amonak, birramonak, herenamonak, eta abar. Bilaketa sinple bat eginda –‘hautesle-errolda’ ‘1934’– kontsulta dezakegu Gipuzkoako udalerri bakoitzeko urte hartako hautesle errolda.
Emakumezkoak botoa ematen 1933an Eibarren (AGG-GAO OA03230 )
Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoaren lanari esker, Estatistikako Gipuzkoako Ordezkaritzatik datozen funts historikoak eskuragarri daude Interneten, apiril honen hasieratik, Gipuzkoako Artxibo Atariaren bidez: Atari hori Internet bidezko baliabide bat da, Gipuzkoako Foru Aldundiaren artxibo historikoetan gordetzen diren dokumentuen berri ematen duena: Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoa (Oñati), eta Gipuzkoako Artxibo Orokorra (Tolosa).
Ondarearen Europako Jardunaldiak 2019. Ondarea, plazara!
Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Departamentuak, laugarren urtez jarraian, Ondarearen Europako Jardunaldiak antolatzen ditu. Europako Kontseiluaren ekimen honen xedea da ondarearen garrantzia balioetsi eta herritarrei gerturatzea. Kultur ondasunak zaindu beharraren sentsibilizazioa bilatu nahi du ekimen horrek, gizarte kohesioa eta gure kultur identitatea indartzen duen elementu gisa, eta garapen ekonomikoaren eta enplegu jasangarriaren iturri baita.
2019ko gaia Artea eta entretenimendua izan da. Esloganaren azpian, Ondarea, plazara! antzerkia, musika, dantza, kirolak, jaiak… izan dira jardunaldi hauetako protagonistak, haien inguruan eraikitzen den ondarea erreferentziatzat hartuta.
Foru artxibo historikoak, Gipuzkoako Artxibo Orokorra eta Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikok, TRANSports: garraiotik kirolara erakusketa birtualaren argitalpenarekin parte hartu dugu jardunaldi hauetan. Garraiotik Kirolera. Helburuak erakusketa horren memoria kontserbatzea eta izen bereko erakusketa zabaltzea dira.
TRANSports jatorrizko erakusketa Gipuzkoako Artxibo Orokorrean (AGG-GAO), Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoan (AHPG-GPAH), Huescako Diputazio Probintzialaren Artxiboan (ADPH), Huescako Diputazio Probintzialaren Fototekan (DPHU), Huescako Artxibo Historiko Probintzialean (AHPHU), Nafarroako Errege Artxibo Nagusian (AGN ) eta Pirinio Atlantikoetako departamenduetako artxiboan (AD64 ) gordetako iturri dokumentalei balioa emateko arloan orain arte ezagutu gabeko lankidetzaren emaitza da.
XIX. mendetik XX. igarotzean, zenbait garraiobide kirol bilakatu ziren y biligaera horren narrazioa da preiektu honen hari gidaria. Fenomeno hori gertatu zen giza trakzioa esfortzu fisiko gisa baloratzeari ekin zitzaionean, kirol mistkarako bide eman zezakeela ikusi zenean; ordura arte nekazaritzarako soilik erabili zen animalia trakzioa hipodromoetan txalotua izatera igaro zenean; eta trakzio mekanikoa ere garraiorako aurrerapen teknologiko izatetik abiadura, abilezia eta dotoretasuna jokoan jartzen dituen ikuskizun izatera pasa zenean. Metamorfosi horiek guztiek kontatzen digute, baita ere, zer bilakaera izan zuen gizarteak berak, XIX. mendetik XX. mendearen lehenengo erdialdera.
Erakusketa honetan zortzi kirol landu dira: automobilismoa, abiazioa, hipika, txirrindularitza, mendizaletasuna, eskia, atletismoa eta ur-kirolak. Panel osatutako erakusketa ibiltari modura antolatu da, eta, bertan, lau lurraldeetako artxiboek ondare dokumental bat erakusten dute, bai testuala, bai ikonografikoa eta ikus-entzunezkoa; atrevido dokument horrek, berezitasunak berezitasun y diferentziak diferentziak, historia komun bat kontatzen digu. 2018 eta 2019an zehar, erakusketak bisitatu ditu bere antolakuntzan parte hartu duke artxibo guztiak.
Lankidetza-lan baten emaitzak: XVI. mendeko herri txiki baten eguneroko bizimodua gertutik ezagutzeko aukera, Zumarraga eta askoz gehiago...
Antonio Prada Santamariak argitaratu berri du 'Zumarraga en el siglo XVI a través de la visión de los escribanos de la Alcaldía Mayor de Arería'. Zumarragako udal artxibozainaren ikerketa lanak garai hartako herritarren eguneroko bizimodua gertutik ezagutzeko aukera ematen du, Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan gordetzen diren notario-dokumentuetan dagoen informazioaren bidez.
Horrez gain, Antonioren lanaren ondorioz, Areriako Alkatetza Nagusiaren protokoloen notario-eskrituren erregistro deskribatzaile ugari sartu dira gure artxibo-atarian. Eta, horri esker, une honetatik aurrera edozein erabiltzailek informazio hori guztia modu eroso eta errazean aurkitu ahal izango du. Izan ere, artxibotik irudi digitalak lotu zaizkio eskritura horietako deskribapen bakoitzari.
Hiru urtetan zehar Gipuzkoako Artxibo Historiko Probintzialak eta ikertzaileak egindako lankidetza-lanaren emaitza da liburu hau. Hau da, protokoloen kopia digitalak eman zaizkio ikertzaile- artxibozaina den Antoniori bere ikerketa lantzeko, eta, horren ordainetan, notario-eskriturei buruzko informazio egituratua jaso dugu. Horren ondorioz, herritarrek dagoeneko badituzte 10.139 notario-eskrituraren deskribapenak eta dokumentu horien irudi digitalak, 27.000 orrialde baino gehiago.
Matxain etxearen ondoan zubi bat eraikitzeko eskritura.
Gobernuaren Gipuzkoako ordezkariordeak eta Estatuko Administrazioko zerbitzuen Gipuzkoako arduradunek gure instalazioak bisitatu dituzte, artxiboaren funtzionamendua eta zerbitzu nagusiak ezagutzeko.
Artxiboen Nazioarteko Eguna dela eta antolatutako Ate Irekiak oso harrera ona izan du, jende asko ibili baita bi egunetan. Web-orri honen bidez, eskerrak eman nahi dizkiegu artxibora etorri eta interesa adierazi duten guztiei.
Ekainaren 9an ospatuko da Artxiboen Nazioarteko Eguna, honako lelopean 'Artxiboa nolakoa behar du izan XXI.mendean’. Gipuzkoako Foru Aldundiko Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoak ospakizun horrekin bat egin nahi du. Horretarako, Ate irekien jardunaldiak ospatuko dira, hurrengo ekainaren 14an eta 15ean, Gipuzkoako ondare dokumentalaren zati bat eta Artxibo zerbitzua hiritarrak ezagutu dezan.
Bisita gidatua Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan
Aukera paregabea da, iraganeko Gipuzkoarrak nola bizi izan ziren jakiteko, eta, era berean, Artxibo Zerbitzu baten funtzionamenduaren berri izateko. Dena dokumentuen laguntzaz.
EKAINAK 14| 10:30 | Gaztelaniaz | Plaza mugatuak (25)
| 12:00 | Euskaraz | Plaza mugatuak (25)
EKAINAK 15 | 10:30 | Gaztelaniaz | Plaza mugatuak (25)
| 12:00 | Euskaraz | Plaza mugatuak (25)
KONTAKTUA 943 415060|
Helbide elektroniko honek spam bot-en kontrako babesa du. Ikusteko Javascript-a aktibatu behar duzu
Maiatzaren 26an San Telmo Museoak antolatutako 'Heriotza.Ante la muerte'erakusketa bukatuko da. Erakusketa hori 2019ko martxoaren 13an inaguratu zen. Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoak (AHPG-GPAH) eta Gipuzkoako Artxibo Orokorrak (AGG-GAO) laguntza eman nahi zioten egitasmo horri, hurrengo hiru testamentuak utziz:
•Testamentua, María Josefa Etxebarriarena. 1883. (AHPG-GPAH 1/0676,A:29r-30r).
Maiatzaren 10etik 18ra TRANSports: Garraiotik Kirolara erakusketa izango dugu Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan.
XIX. mendetik XX.mendera igarotzean, zenbait garraiobide kirol bilakatu ziren, eta bilakaera horren narrazioan oinarritzen da erakusteka hau. Pirinoen bi aldeetara dauden 4 lurraldetako artxiboen arteko elkarlanaren ondorioa da: Gipuzkoa, Huesca, Nafarroa eta Prinieo Atlantikoak. Artxibo hauetan guztietan* kontserbatutako iturri dokumentalen balioa nabarmentzea xede duen lankidetza da. Eta horien artean, Gipuzkoako Probintziako Artxiboa dago.
Informazio gehiago nahi izanez gero hurrengo linkan topa dezakezu.
Erakusketa bisitatzeko ordutegia hauxe da:
Astelehen- Ostirala: 10:00-14:00 ; 17:00-20:00
Larunbata: 10:00-14:00
*Gipuzkoa Artxibo Nagusia, Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoa, Huescako Diputazio Probintzialeko Artxiboa, Huescako Diputazio Probintzialeko Fototeka, Huescako Artxibo Historiko Probintziala, Nafarroako Errege Artxibo Nagusia eta Pirineo Atlantikoetako departamentuko artxiboak.
Gipuzkoako Foru Aldundiak Oñatin dagoen Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoaren kudeaketa hartuko du bere gain. -
Foru Aldundiak eskualdatzen den artxiboaren kudeaketakoohiko zereginak beteko ditu Estatuko Administrazio Orokorrarekin koordinatuta. Eraikina, altzariak, eta inbentagarriak diren tresnak eta materiala, eta eskualdatzen diren zerbitzuetara atxikitako bi langileak hartuko ditu bere gain.
«Artxiboa Gipuzkoaren memoria da, eta artxiboa eskualdatuta, ondare eta kultura aldetik balio handiko funts historikoen kudeaketa berreskuratuko du Gipuzkoak. Gure helburua da ondare hau gipuzkoar guztien eskura jartzea, eta bertan gordetako edukia ezagutaraztea, bereziki gazteen artean eta hezkuntza komunitatean» adierazi du María José Tellería Kultura zuzendariak.
Liburu honen editoreak Alvaro Aragon eta Iker Etxeberria dira eta , “Miguel de Aranburu” Gipuzkoako Historialarien Elkartearen urte askotako lana da. Kutxa Fundazioaren kultura sustatzeko dirulaguntzei esker eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren META programari esker, mota honetako proiektua aurrera eramateko beharrezko berme ekonomikoa lortu zen. Gipuzkoar erakundeei zein gipuzkoar prestu askori esker. Liburu honen gastelaniaz bertsioa 2017. urtean paperean argitaratu zen eta bertsio digitala kontsulta daiteke "Miguel de Aranburu” Gipuzkoako Historialarien Elkartearen web orrian. Orain erabiltzeko moduan dago Gipuzkoako Artxibo Orokorraren eta Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoen web orrietan.
Patxi Larrañaga Guridi e Iñaki Azkune Mendia ikerlariek urteetan zehar jasotako agirien gaineko informazioaren dohaintza egin diote artxiboari, eta, horren bitartez, Gipuzkoako historiaren gainean dauden interesatu guztiei; oro har, herritar guztiei.
Patxi Larrañagaren lanak, Bergarako historiaren gainean zentratua, eta Iñaki Azkunerenak, Zestoako XVI. mendeko lehen erdialdean zentratutakoa, parada ematen digute gure gertuko historia ezagutzeaz gain, tokian-tokikoak ez diren beste errealitate historiko batzuk ezagutzeko ere. Horren adierazle da, besteak beste, Iñaki Azkunek identifikatutako Sebastian Elkanoren (Juan Sebastianen anaia) ahalorde eskritura, jarraian ikusten duzuena.
Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Turismo, Gazteria eta Kirol Departamentuak, Kultura Zuzendaritzaren bidez, bigarren urtez jarraian antolatzen ditu Ondareari buruzko Europako Jardunaldiak, Bizkaiko eta Arabako foru aldundiekin era koordinatu batean, lurraldeko kultur eragile askoren inplikazioarekin.
Europako Kontseiluak aurtengo deialdirako hautatu duen gaia Ondarea eta natura: aukeren paisaia bat izan da, eta gure baterako proiektuan Paisaia bizi. Gure paisaia kulturaren eraikuntza lelopean interpretatu da. Paisaiara gerturatzea izan dugu helburua, faktore askok parte hartu duten hainbat eraldaketaren bidez; izan ere, egun gure nortasunaren eta kulturaren elementu bat da, eta aukera ematen digu, gainera, hiru lurraldeen arteko harreman-gune garrantzitsuak izateko.
Albaolako San Juan Baleontzia (1565) eraikitzeko proiektuak aukera ematen digu ezagutzeko XVI. mendeko Gipuzkoan nolako maila zegoen ezagutza tekniko eta itsas-enpresak antolatzeko, Ternuaraino ailegatzen diren itsasontzi haiek garaikoen artean aurreratuenetarikoak ziren eta.
Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoan San Juan Baleontziarekin harremana duten eskritura batzuk gordetzen ditugu, besteak beste, San Juan Baleontziaren aurkitzailea den Selma Huxleyren esanetan, aurkikuntzan klabea izan zena... [+]
EITBko ‘Todos los apellidos vascos’ saioari emandako laguntza ildoari jarraituz, Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoak EITBko ‘Origen’ saioan ere lankidetzan aritzen da, gonbidatuen familia jatorria dokumentatzeko. Horretarako, Artxibo Zerbitzuak gipuzkoar jatorria duten pertsonen familien dokumentuak bilatu eta digitalizatu egiten ditu... [+]
Euskal baleazaleen historiak komunikabide zein publiko ezberdinak erakartzen jarraitzen du. Oraingoan TVE-ko “Crónicas” programa dugu horren adibide,'Mercaderes y balleneros, una historia de Ultramar'dokumentalaren bidez. [+]
Selma Huxley ikertzaile anglo-kanadarrak 'Lagun onari' saria jaso du Eusko Jaurlaritzaren eskutik. Huxley, oso ikertzaile ezaguna, lan asko egin zuen Oñatiko Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historiko honetan eta haren lanen oinarri nagusietako bat artxiboan gordetzen diren dokumentuak dira. Ohar txiki honen bitartez guztiz merezia duen omenaldi horretara batzen gara. [+]
Antxon Aguirre Sorondo artxiboaren laguna hil da. Pasioz ezagutza historikoaren alde egin zuenak eta ezagutza hori zabaltzearen alde bultzatu zuenak joan da. Eta, hortaz, artxiboen lagun bat joan zaigu. [+]
Kanadan idatzitako dokumentu zaharrenetariko batzuk Gipuzkoan kontserbatzen dugu !!!
Michael Barkham-en lanak (Eskerrik asko Michael!) Hondarribiko arrantzale batek gaur egungo Kanadan emandako testamentuaren garrantzia azpimarratu du. Aurkikuntza honek Ternuan emandako dokumentuen zerrenda aurkezteko aukera ematen digu. Dokumentu hauek XVI eta XVII. mendean idatzita daude...[+]
Urtero legez, Azpeitia, Bergara eta Donostiako Notario Barrutietako artxiboetan ehun urte bete dituzten notario-protokoloen trasnferentzia egin berri da. Oraingoan, 1911ko honako protokolo hauek transferitu dira:[+]
Iago Irijoa sarrera artikulu bat argitaratzekotan da Oñatiko Juan Ibañez Hernaniko merkatariaren kontu-liburuari buruz. Artikulua, Valladolideko Unibertsitateko Filosofia eta Letren Fakultadean, 2011ko irailaren 26 eta 27an ospatu zen "Mercaderes y Hombres de negocio en la Edad Media de la Corona de Castilla" kongresuan emandako ponentziaren emaitza da eta "Fuentes inéditas para el estudio de mercaderes guipuzcoanos a fines de la Edad Media: una aproximación al libro de registros Juan Ibáñez de Hernani (1495-1503)" du izenburu.[+]
Posible da zuetako askok Donejakue Bidearen bizi-esperientziari buruzko berri izatea; halaber, litekeena da zuetako askok bidea egin izana eta hari lotutako pasadizoak gogoratzea. Zailagoa dirudi, ordea, duela 500 urte jazotako bitxikeria edo istorioen berri izatea. Gure artxiboan horietako batzuen berri badugu, ondorengo dokumentuan islatzen dena, adibidez. Berari esker, ikusiko dugu gaur egungo aterpe sareak behinolako hiribilduetan ziren ospitaleetan duela oinarria; alegia,gaurkoen aurrekari direla lo egiteko lekurik ez zuen jendeari ostatu emateko lekuak, Antzinako Erregimenean oso ohikoak zirenak.[+]
Bigarren Errepublikaren urteurrena dela eta, gogora ekar dezakegu nahiko berriak direla hainbat lorpen, hala nola emakumeen botoa; izan ere, 1933. urtean bozkatu ahal izan zuten lehen aldiz emakume gipuzkoarrek. Hala, bada, Estatistikako Gipuzkoako Probintzia Ordezkaritzak (INE) ekoitzitako dokumentu historikoen deskribapenak Internet bidez kontsultagai jartzeari esker, eta zehazki, 1934. urteko hautesle erroldaren digitalizazioari eta zabalkundeari esker, ezagutu ditzakegu 1933. urtean, aurrenekoz, eta 1936. urtean, berriro, botoa eman zuten lehen boto emaile horien izenak eta bizilekuak. Banan-banan eta udalerriz udalerri aurki ditzakegu gure amonak, birramonak, herenamonak, eta abar. Bilaketa sinple bat eginda –‘hautesle-errolda’ ‘1934’– kontsulta dezakegu Gipuzkoako udalerri bakoitzeko urte hartako hautesle errolda.
